Η χώρα, που βρίσκεται στη συμβολή των τεκτονικών πλακών και τη διασχίζουν δύο μεγάλα ρήγματα, έχει υποστεί 50 ισχυρούς σεισμούς τον περασμένο αιώνα. Οι ειδικοί απαιτούν να βελτιωθούν οι κατασκευές και η προετοιμασία του πληθυσμού
Εκτεταμένο άρθρο για τον σεισμό στην Τουρκία και την Συρία δημοσιοποιεί σήμερα η ισπανική εφημερίδα El País κάνοντας ιδιαίτερη ιστορική αναφορά για τους 50 σεισμούς στην περιοχή, του τελευταίου αιώνα. Όπως επισημαίνεται στο άρθρο: “
Όσοι ζουν στην Τουρκία έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία στους σεισμούς. Είτε στην Άπω Ανατολή (Βαν, το 2011, με περισσότερους από 600 θανάτους) είτε στα δυτικά (Σμύρνη, το 2020, με περισσότερους από 100 θανάτους), στα νότια ή στα βόρεια της χώρας.
Μια ολόκληρη γενιά που μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη και γύρω από τη Θάλασσα του Μαρμαρά –την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή στην Τουρκία– έχει βαθιά τραύματα από τον σεισμό του 1999, στον οποίο πέθαναν περισσότεροι από 17.000 άνθρωποι…Ενα από τα επαναλαμβανόμενα θέματα στην τουρκική τηλεόραση είναι πότε ακριβώς θα χτυπήσει ο επόμενος μεγάλος σεισμός.”
«Από τους σεισμούς ξέρουμε πού θα συμβούν και ξέρουμε πώς να εξηγήσουμε πώς θα είναι, ακόμα κι αν μπορεί να είναι ισχυροί ή όχι. Αλλά δεν έχουμε σαφείς πληροφορίες για να προβλέψουμε πότε θα συμβούν », εξηγεί στην El País η Eulàlia Masana, καθηγήτρια Εσωτερικής Γεωδυναμικής στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Και η Τουρκία είναι ένα από εκείνα τα μέρη όπου είναι γνωστό ότι συμβαίνουν σεισμοί, επειδή οι σεισμικές κινήσεις συγκεντρώνονται στα όρια των τεκτονικών πλακών και αρκετές από αυτές ενώνονται σε αυτή τη χώρα.
Η Τουρκία, συνεχίζει το δημοσίευμα, διασχίζεται από δύο μεγάλα ρήγματα: το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας και το ρήγμα της Ανατολικής Ανατολίας, κατά μήκος των οποίων σημειώθηκε ο σεισμός τη Δευτέρα.
«Είναι ένα σημείο όπου η πλάκα της Ανατολίας συγκλίνει προς τα δυτικά. Στα ανατολικά, η αραβική πλάκα. Στα βόρεια η ευρασιατική πλάκα και στα νοτιοδυτικά η αφρικανική», εξηγεί η Masana. Η αραβική πλάκα, εξηγεί η ειδικός, κινείται βόρεια με ρυθμό περίπου δύο εκατοστά το χρόνο, ενώ η αφρικανική πλάκα κινείται προς την ίδια κατεύθυνση, αν και με μικρότερη ταχύτητα. Η Ανατολία από την πλευρά της διώχνεται προς τα δυτικά από την κίνηση των προαναφερθέντων ρηγμάτων. Όλες αυτές οι κινήσεις δημιουργούν γεωλογικές εντάσεις στα ρήγματα που οδηγούν σε σεισμούς μικρότερου ή μεγαλύτερου μεγέθους.
Τα τελευταία 100 χρόνια, έχουν σημειωθεί περισσότεροι από 50 σεισμοί μεγέθους 6 Ρίχτερ ή μεγαλύτεροι στην Τουρκία, που ισοδυναμεί με έναν «ισχυρό» σεισμό, ο οποίος μπορεί να καταστρέψει κατοικημένες περιοχές σε μια περιοχή ακτίνας μεγαλύτερης των 150 χιλιομέτρων. Περισσότεροι από 80.000 άνθρωποι έχουν πεθάνει σε όλους αυτούς τους σεισμούς. Η πιο σοβαρή ήταν αυτή που συνέβη το 1939 στην επαρχία Ερζιντζάν, με 32.000 θανάτους, και στην οποία αναφέρθηκε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συγκρίνοντάς την με την τραγωδία της Δευτέρας.
«Δεν ξέρουμε πότε θα συμβεί ο επόμενος σεισμός», συνεχίζει η Masana, «αλλά ξέρουμε πώς να προχωρήσουμε: σε περιοχές με μεγάλη σεισμική δραστηριότητα: πρέπει να γίνουν ασκήσεις και να γίνουν αντισεισμικές κατασκευές».
Ο καθηγητής Γεωφυσικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Κοτζαέλι, Σερίφ Μπαρίς, τόνισε τη Δευτέρα στο CNN-Türk την έλλειψη προετοιμασίας του γενικού πληθυσμού, που συχνά οδηγεί σε λανθασμένες αντιδράσεις στους σεισμούς: άνθρωποι που πηδούν από το παράθυρο όταν αισθάνονται τρέμουλο. ή ότι βγαίνουν στο δρόμο με τα οχήματά τους, κλείνοντας τους δρόμους μέσω των οποίων πρέπει να φτάσει βοήθεια. Πριν από λίγους μήνες, η Τουρκική Υπηρεσία Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης (AFAD) πραγματοποίησε μια εθνική δοκιμή αποστολής ειδοποιήσεων σε όλα τα κινητά τηλέφωνα της χώρας: σε πολλές περιπτώσεις έφτασαν ώρες μετά την προγραμματισμένη ώρα για την άσκηση.
«Γνωρίζουμε ότι θα υπάρξουν σεισμοί, τους ζούμε, έχουμε εμπειρία γιατί συμβαίνουν συχνά και μερικές φορές είναι πολύ καταστροφικοί. Και ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους είναι τόσο καταστροφικές είναι η ποιότητα των κατασκευών», λέει η πρόεδρος του Επιμελητηρίου Πολιτικών Μηχανικών της Σμύρνης, Eylem Ulutas Ayatar.
Μετά τον σεισμό του 1999, ο οποίος έγινε καταστροφικός λόγω της κακής ποιότητας πολλών κτιρίων και της κακής ικανότητας ανταπόκρισης του κράτους, πολυάριθμοι φορείς αναμορφώθηκαν. Μάλιστα, οι ομάδες πολιτικής προστασίας της Τουρκίας είναι πλέον από τις πιο έμπειρες στην περιοχή.
Ωστόσο, η υπόσχεση που δόθηκε τότε ότι οι υποδομές και οι κατοικίες θα ανακαινιστούν και θα επιθεωρηθούν δεν κινήθηκε με την ίδια ταχύτητα. «Το σύστημα επιθεώρησης υποδομής που υποσχέθηκε το 1999 εφαρμόστηκε μόνο, σε πιλοτική λειτουργία, σε 19 επαρχίες και δεν επεκτάθηκε σε όλη την Τουρκία παρά μόνο μετά τον σεισμό του Βαν, 12 χρόνια αργότερα», εξηγεί η Αγιατάρ.
Το άρθρο της El País καταλήγει : “Το 2011, ο τότε πρωθυπουργός και σήμερα πρόεδρος Ερντογάν υποσχέθηκαν να ανακαινίσουν το τουρκικό κτιριακό απόθεμα συμπεριλαμβανομένων των αντισεισμικών μέτρων. Τα περισσότερα νέα κτίρια τα περιέχουν, αλλά οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η νομοθεσία δεν τηρείται πάντα. «Τώρα, αυτό που χρειάζεται περισσότερο η χώρα, είναι συνεργασία για να βγάλει τους εγκλωβισμένους κάτω από τα ερείπια, κουβέρτες και τρόφιμα για τα θύματα και να βοηθήσει να ξεπεραστεί το τραύμα», προσθέτει η μηχανικός. «Όμως, μόλις συμβεί, πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί, κάθε φορά που συμβαίνει ένας σεισμός, πρέπει να μαθαίνουμε με τον δύσκολο τρόπο ότι είναι καιρός να εφαρμόσουμε τους νόμους, τις τεχνικές γνώσεις και την εμπειρία που έχουμε για να μειώσουμε τον αντίκτυπό του».
Ανταπόκριση ΕΡΤ – Μαδρίτη: Δώρα Μακρή